zondag 29 januari 2012

de Zingende Revolutie

Je hebt zo van die weken dat alles op zijn plaats lijkt te vallen. Als een kettingreaktie volgen gebeurtenissen elkaar op zonder dat je daar enige invloed op lijkt uit te oefenen. Is het toeval of afgedwongen? Ik zal er geen vinger op kunnen leggen, maar geniet van de kansen die er liggen en de nieuwe energie die het me geeft. Mijn focus op dit moment ligt bij het promoten van ZINGEN. Verschillende projecten uit de zangwereld, van amateur tot professioneel, zou ik liefst met elkaar willen verbinden. Zingen als bindmiddel voor een harmonieuze(re) en gezamenlijke toekomst. Geen SOLOzang (er lopen al genoeg individualisten en ego's op deze wereld rond!), maar SAMENzang met alle harmonieën en dissonanten die hierbij komen kijken. En dus voor ieder wat wils.


De zingende revolutie is de informele aanduiding voor de geweldloze revolutie tussen 1987 en  1991 die tot hernieuwde onafhankelijkheid voor de Baltische landen leidde.
In de Sovjet-Unie was voor de niet-Russische volkeren het zingen van volksliedjes waarin wat al te nadrukkelijk het vaderland werd genoemd (in Sovjettermen: ‘nationalistische liederen') streng verboden. Gedurende de tijd van de Perestrojka (1987-1991) zong men bij nationale bijeenkomsten en geweldloze demonstraties illegaal traditionele volksliederen, die het gezamenlijk cultureel verleden benadrukten, en het volk  hechter maakten.  

   

Daaronder waren ook de officiële volksliederen uit de tijd van de onafhankelijkheid (1918-1940): Mu isamaa, mu õnn ja rõõm in Estland, Dievs, svētī Latviju in Letland en Tautiška giesmė in Litouwen. Deze verboden liederen zijn alle drie na 1991 weer het officiële volkslied geworden.
Daarom zijn de acties van de onafhankelijkheidsbewegingen Rahvarinne in Estland, Latvijas Tautas Fronte in Letland en Sąjūdis in Litouwen bekend geworden onder de naam Zingende Revolutie. Alle drie de organisaties begonnen met aandacht te vragen voor de ondergeschikte positie van de landstalen tegenover het Russisch en openheid te eisen over het Molotov-Ribbentroppact, dat in 1939 het einde van de onafhankelijkheid van de Baltische landen inluidde. Later radicaliseerden ze en eisten ze herstel van de onafhankelijkheid. Die kregen ze definitief in 1991.


Het hoogtepunt van de Zingende Revolutie was de ‘Baltische Weg', een menselijke keten vanaf de Estische hoofdstad Tallinn via de Letse hoofdstad Riga naar de Litouwse hoofdstad Vilnius. De manifestatie werd gehouden op 23 augustus 1989, de vijftigste verjaardag van het Molotov-Ribbentroppact. De keten was 600 kilometer lang en er deden twee miljoen mensen aan mee (bron: Wikipedia). Einde geschiedenis les.

Heel even moest ik hieraan denken toen afgelopen vrijdag op het Vrijthof in Maastricht ruim 1500 kinderen met felgekleurde handbelletjes deelnamen aan de grootste carillon-handbellen compositie van Europa ter gelegenheid van het 50-jarig jubileum van het Conservatorium. 'Maastricht bells' als muzikale missie om kinderen uit de Euregio en in alle toonaarden deelgenoot te maken van de kandidatuur van Maastricht als Culturele Hoofdstad 2018. Met handbellen als symbool om het gezamenlijk cultureel verleden te benadrukken. Zoals de carillon (afgeleide van 'Karel') klokken in de tijd van Karel de Grote als boodschappers fungeerden in de regio Aken-Luik-Maastricht en verder.


Het Jeugdjournaal en andere media waren  ruimschoots aanwezig bij 'Maastricht bells'. En, toeval of niet, in dezelfde uitzending kwam nog een ander onderwerp aan bod: het verlangen van sommigen om het leren zingen van het Wilhelmus in het basisonderwijs verplicht te stellen. De zingende revolutie is geboren. Kun je nog zingen, zing dan mee!